شیرآلات صنعتی این روز‌ها به یکی از پرکاربرد ترین ابزارآلات صنعت تبدیل شده اند. کمتر صنعتی را می‌توان یافت که بقای آن وابسته به شیرآلات صنعتی نباشد! زندگی روزه ما هم بدون وجود این شیرآلات، نمی‌توانست امکان پذیر باشد.
حال سوال این است که این شیرآلات چه نقش شگفت انگیزی را ایفا می‌کنند که اینقدر حائز اهمیت است؟ به چند دسته تقسیم می‌شوند و چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ در چه صنعت‌هایی از کدام نوع ولو استفاده می‌شود؟ مزایا و معایب هر کدام چیست؟ برای دانستن جواب این سوالات ضروری، در ادامه مقاله ما را همراهی کنید!
ولو یک دستگاه مکانیکی است که فشار و همچنین جریان آب را درون سیستم، کنترل می‌کند. در صنعت، انواع شیرآلات بر اساس عوامل گوناگونی مثل سایز، نحوه اتصال، اجزای اپراتوری و عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
پرفروش ترین شیرآلات صنعتی
1- شیر توپی (Ball Valve)
این شیر از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی است که برای قطع و وصل جریان در سیستم‌های فشار بالا استفاده می‌شود. به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایع نفت و گاز بسیار محبوب است.
از مزایای شیر توپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- باز و بسته شدن سریع با یک حرکت چرخشی 90 درجه
- اطمینان از ساختار بسیار محکم آن بدون نیاز به نیروی گشتاوری بالا
- داشتن یک طراحی متراکم و کم حجم
2- شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)
شیر پروانه‌ای برای تنظیم جریان و قطع و وصل آن استفاده می‌شود. این شیرها سبک بوده و به دلیل سهولت در نصب و نگهداری، در سیستم‌های آبرسانی و فاضلاب بسیار استفاده می‌شوند.
برای کنترل جریان همیشه از انواع متفاوتی دریچه ها استفاده می شود. آنها به دلایل مختلفی مانند فاز (مایع یا گازها)، فشار، محدودیت های لوله کشی و محتوای مواد جامد مورد استفاده قرار می گیرند. دریچه های دیگر به دلیل توانایی باز و بسته شدن در یک چهارم دور انتخاب می شوند. از بین انواع دریچه ها، شیر پروانه ای به دلایل مختلف از جمله برخی از موارد ذکر شده به عنوان وسیله کنترل استفاده می شود.
3- شیرآلات صنعتی کشویی (Gate Valve)
شیر کشویی یا شیر دروازه ای برای کنترل جریان در لوله‌های بزرگ استفاده می‌شود. این شیرها برای قطع کامل یا باز کردن کامل جریان طراحی شده‌اند و در سیستم‌های آبیاری و شبکه‌های آبرسانی بسیار پرکاربرد هستند.
از لحاظ مکانیزم حرکتی، محور این گونه شیرها به دو دسته : محور متحرک و محورثابت تقسیم بندی می گردند که در نوع محور متحرک، انتهای محور با کشویی شیر به صورت یکپارچه ساخته شده به نحوی که هنگام گردش، فلکه کشویی شیرهمراه با محور به طرف بالا یا پایین حرکت می کند و در نتیجه زمانی که شیر در حالت کاملا باز باشد، محور به اندازه طول کشو از فلکه بالاتر و بیرون قرار می گیرد.
4- شیر یکطرفه (Check Valve)
شیرهای یکطرفه برای جلوگیری از بازگشت جریان در سیستم‌های لوله‌کشی استفاده می‌شوند. این شیرها معمولاً در سیستم‌های آب و فاضلاب و پمپ‌ها نصب می‌شوند.
5- شیرآلات صنعتی اطمینان (Safety Valve)
این نوع شیر برای محافظت از سیستم‌های لوله‌کشی در برابر افزایش فشار ناگهانی طراحی شده است. این شیرها معمولاً در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی استفاده می‌شوند.
از انواع شیر اطمينان:
- شیر تخلیه گاز
- شیر تخلیه درون چاهی
- شیر تخلیه سطحی
- شیر تخلیه پیلوت دار
- شیر تخلیه هوا
- شیر تخلیه بخار
6- شیر فشارشکن (Pressure Reducing Valve)
شیر فشارشکن برای کاهش فشار در سیستم‌های لوله‌کشی به کار می‌رود و به‌ویژه در سیستم‌های آب شهری و صنعتی کاربرد دارد.
7- شیر آلات صنعتی گلوب یا شیر کروی (Globe Valve)
شیر گلوب برای تنظیم دقیق جریان و کنترل فشار به کار می‌رود. این شیرها معمولاً در سیستم‌های بخار، پتروشیمی، و صنایع دارویی استفاده می‌شوند.
انواع گلوب ولو یا شیر بشقابی بر اساس نوع دریچه:
- گلوب ولو سری Z
- شیر بشقابی یا گلوب ولو سری Y
- Angle Type ( شیر زاویه ای )
8- شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve)
این نوع شیر برای استفاده در سیستم‌های حاوی مایعات خورنده و مواد شیمیایی طراحی شده است. به دلیل طراحی ساده و موثر، در صنایع داروسازی و غذایی کاربرد دارد.
9- شیر کنترلی (Control Valve)
این شیرها برای کنترل دقیق جریان و فشار در سیستم‌های پیچیده به کار می‌روند و در صنایع نفت، گاز، و پتروشیمی بسیار پرکاربرد هستند.
شیرهای کنترلی به طور خودکار فشار و/یا سرعت جریان را تنظیم می‌کنند و برای هر فشاری در دسترس هستند. اگر سیستم‌های مختلف کارخانه تا/در ترکیبات فشار/دما که نیاز به دریچه‌های کلاس ۳۰۰ دارند، گاهی اوقات (در جایی که طراحی اجازه می‌دهد) کار می‌کنند، همه شیرهای انتخاب شده برای قابلیت تعویض کلاس ۳۰۰ خواهند بود.
10- شیرآلات صنعتی پنوماتیک (Pneumatic Actuated Valve)
شیرهای پنوماتیک با استفاده از هوای فشرده عمل می‌کنند و در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی و کارخانه‌های تولیدی بسیار محبوب هستند.