تجهیزات سیستم اطفاء حریق

جستجو

وجود یک سیستم اطفا حریق در ساختمان شاید از نظر خیلی از افراد آنجنان ضروری نباشد، اما در لحظه وقوع آتش سوزی می تواند جان و مال شما را نجات دهد. فقط چند دقیقه تاخیر در واکنش و اطفا حریق کافیست تا حادثه ای کوچک تبدیل به فاجعه ای بزرگ تبدیل شود. سیستم اعلام و اطفا حریق با شناسایی سریع دود یا افزایش دما و فعال سازی خودکار تجهیزات خاموش کننده، به طور هماهنگ و بدون نیاز به دخالت انسان وارد عمل شده و آتش را مهار می کند.

این سیستم ها به صورت تخصصی طراحی شده و ترکیبی از دتکتور ها، اسپرینکلرها، شیرآلات، پمپ ها و لوله کشی تخصصی هستند که عملکرد سریع و موثری در شرایط بحرانی دارند. در ادامه به بررسی انواع سیستم های اطفا حریق و کاربرد هر یک از آنها پرداخته ایم.

 

انواع سیستم اطفا حریق

همه آتش سوزی ها شبیه به هم نیستند؛ پس طبیعی ست که سیستم های اطفا حریق نیز متفاوت باشند. با توجه به نوع آتش سوزی، ساختمان، میزان خطر و نوع مواد قابل اشتعال، نوع سیستم اطفا حریق متفاوت است. گاهی یک کپسول آتش نشانی دستی برای خاموش کردن آتش کافیست و گاهی نیاز به تجهیزات و سیستم های هوشمند دارید که در عرض چند ثانیه و بدون دخالت انسان وارد عمل شده و عملیات اطفا حریق را انجام دهد. در این بخش با انواع سیستم های اطفا حریق و عملکرد هر یک از آنها آشنا می شوید.

نوع سیستم اطفا حریق کاربرد اصلی اجزا ویژگی ها
سیستم اطفا حریق دستی آتش های کوچک کپسول، شلنگ و هیدرانت نیاز به دخالت افراد آموزش دیده
سیستم اطفا حریق خودکار ساختمان ها و مراکز تجاری دتکتور، پنل، نازل، منبع، آژیر تشخیص و فعال سازی خودکار
سیستم اطفا حریق اتوماتیک آبی ( اسپرینکلر) ساختمان‌ها، هتل، پارکینگ، انبار انواع اسپرینکلر، پمپ، مخزن، شیرآلات آتش نشانی واکنش سریع به دما و حرارت
سیستم اطفا حریق گازی اتاق سرور و مراکز داده گاز CO2، گاز FM200 خاموش کردن آتش بدون آسیب به تجهیزات
سیستم اطفا حریق خودکار فوم پالایشگاه ها، سکوهای نفتی کف زا، نسبت ساز فوم، اسپرینکلر پخش فوم، پمپ ایجاد لایه کف برای خفه کردن آتش
سیستم های پودری انبار فلزات قابل اشتعال، انبار مواد شیمایی پودر خشک مخصوص فلزات توقف واکنش های حرارتی
سیستم اطفا حریق شیمیایی مرطوب آشپزخانه های صنعتی و رستوران ها مواد شیمیایی مخصوص پاشیدن مواد برای مهار آتش

سیستم اطفا حریق دستی

این سیستم به دخالت مستقیم انسان و افراد آموزش دیده نیاز دارد. تجهیزات قابل استفاده شامل کپسول های آتش نشانی، شلنگ های آتش نشانی و هیدرانت ها است.

سیستم اطفا حریق خودکار

سیستم اطفا حریق خودکار، یکی از مهم ترین ابزار های ایمنی و آتش نشانی در ساختمان ها، مراکز صنعتی و تجاری است که بدون نیاز به دخالت انسان و تنها با تشخیص افزایش دما، حرارت و دود یا شعله وارد عمل می شود. این سیستم راهکاری مطمئن برای حفاظت از تأسیسات حیاتی، کارگاه‌ها، و ساختمان‌های صنعتی است که با تشخیص سریع دود، حرارت یا شعله، به‌طور خودکار وارد عمل شده و با پاشش ماده خاموش کننده (آب، کف، گاز یا پودر خشک) از گسترش حریق جلوگیری می‌کند.

اجزای سیستم اطفا حریق خودکار

  • دتکتور: تشخیص دهنده های حرارتی، دود یا شعله که وظیفه شناسایی آتش را دارند.
  • پنل های کنترلر مرکزی: کنترل پنل ها بعنوان مغز سیستم اطفا حریق، سیگنال های سیستم را دریافت کرده و فرمان فعال سازی را صادر می کنند.
  • شیرآلات آتش نشانی که برای کنترل و باز و بسته کردن جریان ماده خاموش کننده طراحی شده اند.
  • مخازن ماده خاموش کننده: این مخازن شامل آب، فوم، گاز CO2 یا پودر خاموش کننده که با توجه به نوع سیستم و محل نصب آن طراحی و در پمپ خانه تعبیه شده اند.
  • اسپرینکلر ها: تجهیزات که آب یا هر مواد خاموش کننده دیگری را به صورت پاششی در محل حریق پخش می کنند.
  • منبع تغذیه اضطراری برای عملکرد سیستم در صورت قطعی برق
  • آژیر ها و هشداردهنده ها برای اطلاع رسانی به افراد حاضر در محل و تخلیه سریع محل حریق

 

انواع سیستم های اطفا حریق اتوماتیک

سیستم های اطفا حریق اتوماتیک برای کنترل و خاموش کردن آتش طراحی شده است که آتش سوزی را در همان دقایق اولیه و قبل از گسترش آتش سوزی، آتش سوزی را خاموش کند. برای اطفا حریق به صورت اتوماتیک از مواد مختلفی استفاده می شود از جمله؛ آب، فوم، گاز، پودر آیروسل و مه (water mist) …

سیستم های اطفا حریق آبی متعارف ترین سیستم خاموش کردن آتش است که در ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری، هتل ها و پارکینگ ها، موزه ها، بنادر و انبار ها استفاده می شود. نصب و راه اندازی این سیستم شامل پمپ آتش نشانی، مخازن ذخیره سازی آب، زون کنترل ولو ها و اسپرینکلر ها می باشد.

بخش های اصلی سیستم اطفا حریق اتوماتیک

  • مخزن ذخیره آب: یکی از بخش های اصلی سیستم های اطفا حریق اتوماتیک است که وظیفه تامین آب مورد نیاز برای خاموش کردن سریع و موثر آتش را بر عهده دارد. این مخازن معمولا از جنس فلز یا پلی اتیلنی مقاوم ساخته و در ابعاد مختلفی با توجه به نیاز پروژه، طراحی شده اند.
  • انواع پمپ آتش نشانی: ایجاد فشار و دبی مورد نیاز برای سیستم های اطفا حریق آبی، با حداقل انرژی مصرفی و حداکثر راندمان کاری
  • شیرآلات کنترل کننده: قطع و وصل کردن کامل جریان سیال. اصولا در موتورخانه ها بخاطر سرویس و نگهداری تجهیزات، از شیرآلات آتش نشانی مانند wet alarm check valve و OS&Y استفاده می شود. در انشعابات رایزر اصلی، زون کنترل ولو های UL دار و مورد تایید سازمان آتش نشانی نصب می‌گردد.

سیستم اطفا حریق گازی

سیستم های اطفا حریق گازی بیشتر برای فضا هایی طراحی می شود که استفاده از آب ممکن نیست (مانند اتاق‌های سرور، آزمایشگاه‌ها و دیتاسنتر ها). این سیستم‌ها با گازهایی نظیر CO₂، FM200 یا IG55، آتش را بدون آسیب به تجهیزات خاموش می‌کنند.

سیستم اطفا حریق فوم

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌های اطفاء حریق صنعتی است که به‌طور ویژه برای مقابله با آتش‌سوزی‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، گازوئیل، روغن و مواد شیمیایی طراحی شده است.

برخلاف سیستم‌های اطفا حریق آبی که تنها حرارت را کاهش می‌دهند، سیستم فوم با ایجاد یک لایه ضخیم از کف بر سطح مایع در حال اشتعال، مانع از رسیدن اکسیژن به آتش شده و شعله را در مدت کوتاهی خفه و خنک می‌کند. در این سیستم، ترکیب آب و ماده کف‌زا (Foam Concentrate) پس از تشخیص حریق به‌صورت خودکار فعال شده و از طریق نازل‌ها یا اسپرینکلرهای مخصوص، روی محل آتش‌سوزی پاشیده می‌شود تا از گسترش شعله جلوگیری شود.

فوم برای محیط‌هایی با مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، روغن یا مواد شیمیایی، سیستم فوم گزینه‌ای ایده‌آل است. فوم با ایجاد لایه‌ای عایق بر روی سطح آتش، اکسیژن را قطع کرده و شعله را خفه می‌کند. این سیستم در پالایشگاه ها، سکوهای نفتی، انبار های سوخت و صنایع پتروشیمی کاربرد دارد.

اجزای سیستم اطفا حریق فوم

  1. مخزن مواد کف‌زا (Foam Concentrate Tank): محل نگهداری ماده کنسانتره فوم.
  2. مخزن ذخیره آب (Water Storage Tank): تأمین آب مورد نیاز برای ترکیب با فوم.
  3. نسبت‌ساز (Proportioner): تجهیزی برای ترکیب دقیق آب و ماده کف‌زا در نسبت استاندارد.
  4. پمپ اطفاء فوم (Foam Pump): ایجاد فشار لازم برای انتقال و پاشش ترکیب فوم.
  5. ژنراتور فوم: پاشش و تولید فوم روی سطح آتش.
  6. شیرآلات و زون کنترل ولوها: برای کنترل فشار، دبی و ناحیه‌بندی عملکرد سیستم
  7. سیستم اعلام و کنترل: جهت فعال‌سازی خودکار در صورت تشخیص آتش توسط دتکتورها.

سیستم های اطفا حریق پودری

سیستم‌های اطفاء حریق پودری یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین روش‌ها برای مهار سریع آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد شیمیایی، مایعات قابل اشتعال، گازها و حتی فلزات فعال هستند. این سیستم‌ها با پاشش پودر خشک بر روی منبع آتش، به‌صورت فیزیکی و شیمیایی واکنش احتراق را متوقف می‌کنند.

برخلاف سیستم‌های آبی یا فومی، در این روش از آب استفاده نمی‌شود؛ بنابراین برای فضاهایی که تماس با رطوبت می‌تواند خطرناک یا موجب خرابی تجهیزات شود (مانند اتاق‌های برق، انبار مواد شیمیایی و کارگاه‌های صنعتی)، گزینه‌ای بسیار ایمن و کارآمد است.

 

رایج ترین روش سیستم اطفا حریق اتوماتیک چیست؟

اسپرینکلر ها رایج ترین روش اطفا حریق خودکار هستند که واکنش سریع به حرارت و دما داشته و فضای بیشتری از محل آتش سوزی را پوشش می دهند. این سامانه شامل لوله هایی است که در نقاط مشخصی دارای نازل ها یا خروجی هایی به نام اسپرینکلر هستند.

داخل اسپرینکلر ها، یک حباب شیشه ای قرار گرفته که با ماده حساس به حرارت پر شده است. کارکرد اسپرینکلر ها به گونه ای است که وقتی دمای محیط به حد مشخصی برسد، حباب اسپرینکلر ها ترکیده و آب به محیط حریق پاشیده می شود.

 

استاندارد های سیستم های اطفا حریق چیست؟

کلیه تجهیزات سیستم های اطفا حریق موجود در این فروشگاه، دارای استاندارد های جهانی UL، FM و NFPA می باشد. همچنین کلیه محصولات موجود مورد تایید سازمان آتش نشانی ایران می باشد.

 

نکات مهم هنگام طراحی و اجرای سیستم های اطفا حریق

طراحی و اجرای صحیح سیستم اطفاء حریق بخش جدایی‌ناپذیر از زیرساخت ایمنی هر ساختمان است. این سیستم‌ها با عملکردی دقیق و مهندسی‌شده، از بروز خسارات جانی و مالی جلوگیری می‌کنند و در عین حال، پیش‌شرط اصلی برای اخذ تأییدیه آتش‌نشانی محسوب می‌شوند. به همین دلیل، استفاده از تجهیزات استاندارد و طراحی بر اساس استاندارد های بین المللی و استاندارد های سازمان آتش نشانی، اهمیت ویژه‌ای در ایمنی پروژه‌های ساختمانی دارد.

علاوه بر نکاتی که گفته شد، چند نکته مهم دیگر نیز باید در نظر داشته باشید:

  1. ارزیابی خطرات و انتخاب سیستم مناسب با توجه به کاربری پروژه
  2. رعایت استاندارد های داخلی و بین المللی
  3. نگهداری و سرویس دوره ای و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم در شرایط بحرانی
  4. آشنایی افراد با نحوه عملکرد و استفاده از تجهیزات.

 

نگهداری و تست دوره ای سیستم های اطفا حریق

برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم اطفاء حریق در زمان بروز حادثه، تست و نگهداری دوره‌ای تجهیزات، امری کاملاً ضروری است. تمامی اجزای سیستم از جمله پمپ‌ها، اسپرینکلرها، مخازن ذخیره آب، شیرآلات و خطوط لوله‌کشی باید به طور منظم مورد بررسی، تست و سرویس قرار گیرند. این فرآیندها بر اساس الزامات استاندارد NFPA 25 به‌صورت هفتگی، ماهانه و سالانه انجام می‌شوند تا از آمادگی کامل سیستم اطمینان حاصل گردد.

در پایان هر دوره، گزارش فنی و مستندات مربوط به تست‌ها تهیه و بایگانی می‌شود. این مدارک، به‌ویژه در ساختمان‌ها و مجموعه‌های حساس، نقش مهمی در دریافت تأییدیه‌های ایمنی و آتش‌نشانی دارند. علاوه بر این، آموزش منظم کارکنان و اپراتورها نیز برای آشنایی با نحوه عملکرد و واکنش سریع در شرایط اضطراری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

Call Now Button