در طراحی و اجرای سیستم‌های اطفا حریق، فشار و دبی آب نقش تعیین‌کننده‌ای در عملکرد صحیح سیستم دارند. یکی از اجزای کلیدی برای تأمین فشار مورد نیاز در سیستم‌های آتش‌نشانی، بوستر پمپ آتش نشانی است. این تجهیز وظیفه دارد فشار ثابت و مناسبی برای عملکرد تجهیزات اطفا مانند اسپرینکلرها، شیلنگ‌ها یا هیدرانت‌ها تأمین کند.
بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟
بوستر پمپ آتش نشانی (Fire Booster Pump) یک سامانه پمپاژ است که با هدف تأمین فشار و دبی لازم برای آب در سیستم‌های اطفا حریق طراحی میشود. این سیستم به‌ویژه در مکان‌هایی استفاده میشود که فشار آب شهری برای تأمین نیازهای سیستم آتش نشانی کافی نیست.
در شرایط عادی، فشار آب ممکن است برای مصرف معمول مناسب باشد، اما در مواقع آتش سوزی که نیاز به حجم بالایی از آب با فشار کافی وجود دارد، بوستر پمپ آتش نشانی وارد عمل میشود تا این نیاز را به‌صورت آنی و پایدار جبران کند.
بوستر پمپ آتش نشانی مجموعه‌ای از یک یا چند پمپ است که به صورت اتوماتیک یا نیمه‌اتوماتیک طراحی شده تا فشار آب را در سیستم اطفا حریق افزایش داده یا تثبیت کند. این سیستم‌ها به‌ویژه در ساختمان‌های بلند، کارخانه‌ها، مراکز تجاری و صنعتی کاربرد دارند؛ جایی که فشار شبکه آبرسانی شهری برای مقابله با آتش کافی نیست.
اجزای اصلی بوستر پمپ آتش‌نشانی
- پمپ اصلی (head Pump): وظیفه تأمین فشار اصلی در زمان حادثه را دارد.
- پمپ جوکی (Jockey Pump): پمپ کم‌ظرفیتی است که افت فشار جزئی را جبران می‌کند و از روشن شدن مکرر پمپ اصلی جلوگیری می‌کند.
- پمپ رزرو (Standby Pump): در صورت خرابی پمپ اصلی به‌طور خودکار وارد مدار میشود.
- تابلو فرمان: برای کنترل عملکرد خودکار و دستی پمپ‌ها.
- سنسورها، فشارسنج‌ها و شیرآلات: جهت کنترل دقیق عملکرد سیستم.
- سایر قطعات جانبی شامل سنسور و فشار سنج و شیرآلات آتش نشانی
نحوه عملکرد بوستر پمپ آتش نشانی
زمانی که سیستم اطفا (مثلاً اسپرینکلر یا هیدرانت) فعال شود و افت فشار در سیستم ایجاد گردد:
- در ابتدا پمپ جوکی برای جبران این افت وارد مدار میشود.
- اگر فشار کافی تأمین نشود، پمپ اصلی شروع به کار می‌کند.
- پس از رسیدن به فشار مطلوب یا رفع نیاز، سیستم به‌طور اتوماتیک خاموش میشود.
کاربرد بوسترپمپ های آتش نشانی
کاربردهای بوستر پمپ آتش نشانی بسیار گسترده و حیاتی هستند، به‌ویژه در فضاهایی که ایمنی و عملکرد سریع سیستم اطفا حریق اهمیت بالایی دارد. در ادامه، به مهم‌ترین کاربردهای این سیستم اشاره می‌کنم:
- ساختمان‌های بلندمرتبه و برج‌ها: در ساختمان‌های چند طبقه، فشار آب شهری برای رسیدن به طبقات بالاتر کافی نیست. بوستر پمپ وظیفه تأمین فشار لازم برای اسپرینکلرها و شیلنگ‌های آتش‌نشانی را در طبقات بالا بر عهده دارد.
- مجتمع‌های تجاری، اداری و مسکونی بزرگ: در پروژه‌های بزرگ، مصرف هم‌زمان آب در چندین نقطه ممکن است باعث افت فشار شود. بوستر پمپ کمک می‌کند فشار آب در همه نقاط سیستم به‌صورت یکنواخت حفظ شود.
- کارخانجات و تأسیسات صنعتی: در صنایع، معمولاً مساحت زیادی برای پوشش سیستم اطفا وجود دارد و برخی فرآیندها با ریسک آتش‌سوزی بالا همراه هستند. بوستر پمپ تضمین می‌کند که در هر نقطه‌ای، آب با فشار کافی در دسترس باشد.
- انبارها و مراکز توزیع: انبارهایی که کالاهای قابل اشتعال ذخیره می‌کنند، نیاز به سیستم اطفا سریع و مؤثر دارند. بوستر پمپ، عملکرد اسپرینکلرها یا سیستم‌های شیلنگی را در کل فضای انبار تضمین می‌کند.
- بیمارستان‌ها و مراکز درمانی: به دلیل وجود بیماران و تجهیزات حیاتی، سیستم اطفا حریق باید سریع و کاملاً قابل‌اعتماد باشد. بوستر پمپ در این مراکز نقش کلیدی در حفظ ایمنی دارد.
- فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار: این مکان‌ها با تردد بالای انسان و تجهیزات حیاتی، نیاز به پایداری کامل در سیستم‌های آتش‌نشانی دارند. بوستر پمپ فشار سیستم را برای عملکرد سریع و مؤثر حفظ می‌کند.
- پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع نفت و گاز: به دلیل وجود مواد اشتعال‌زا و شرایط حساس، سیستم‌های آتش‌نشانی باید قدرتمند و اتوماتیک باشند. بوستر پمپ‌ها در این صنایع معمولاً با طراحی مقاوم و چند مرحله‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مراکز داده (Data Centers): در این مراکز، هر ثانیه توقف می‌تواند میلیون‌ها دلار خسارت داشته باشد. بوستر پمپ به عملکرد مطمئن سیستم‌های اطفا (معمولاً در کنار سیستم‌های گازی یا FM200) کمک می‌کند.
نحوه محاسبه و انتخاب بوستر پمپ آتش نشانی
در طراحی بوستر پمپ آتش نشانی، معیارها سخت‌گیرانه‌تر است و باید مطابق استانداردهایی مانند NFPA 20 و UL طراحی شود.
1. محاسبه دبی (Flow Rate)
بر اساس نوع سیستم اطفا و تعداد نازل‌ها یا اسپرینکلرها:
حداقل دبی برای سیستم اسپرینکلر معمولاً 5تا20لیتردردقیقه به ازای هر نازل فعال است.
برای هیدرانت‌ها حداقل 250 تا 500 لیتردردقیقه برای هر خروجی است.
محاسبه هد (Total Head)
شامل موارد زیر است
- ارتفاع عمودی از کف پمپ تا بالاترین مصرف‌کننده (مثلاً سقف پنجم)
- فشار نهایی مورد نیاز در نازل خروجی (معمولاً بین 2.5 تا 4 بار)
- افت اصطکاک در لوله‌ها و اتصالات
نگهداری و تست دوره‌ای
نگهداری و تست دوره‌ای بوستر پمپ آتش‌نشانی یکی از مهم‌ترین الزامات ایمنی در ساختمان‌ها، صنایع و تأسیسات حساس است. این سیستم‌ها فقط در شرایط اضطراری فعال می‌شوند، بنابراین اطمینان از آمادگی کامل در هر لحظه، حیاتی است. در ادامه، به بررسی کامل الزامات نگهداری و روش تست دوره‌ای بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی می‌پردازیم.
- تست‌های ماهانه عملکرد (Manual Test)
- بازدیدهای دوره‌ای تابلو برق و اتصالات
- بررسی نشتی، صداهای غیرعادی و فشار سیستم
راهنمای انتخاب آنلاین بوستر پمپ آتش نشانی
در انتخاب بوستر پمپ آتش‌نشانی، دقت یعنی نجات جان و سرمایه. با راهنمای انتخاب آنلاین ما، تنها در چند مرحله ساده، می‌توانید پمپی متناسب با نیاز واقعی پروژه خود را پیدا کنید که دقیق، سریع و تولید شده بر اساس استانداردهای روز دنیا.
بوستر پمپ آتش‌نشانی به‌عنوان قلب تپنده سیستم‌های اطفا، نقش حیاتی در حفظ ایمنی جان و مال ایفا می‌کند. انتخاب دقیق، طراحی اصولی و نگهداری منظم این سیستم، تضمین‌کننده عملکرد به‌موقع در مواقع اضطراری خواهد بود.
شرکت مانا صنعت پایدار، بعنوان اولین تولید کننده بوستر پمپ آتش نشانی در ایران و همچنین عضو vendor list سازمان آتش نشانی کاشان و تهران است. انواع بوستر پمپ های تولید شده توسط مهندسین شرکت مانا صنعت، بر اساس استاندارد های روز دنیا و گواهینامه های بین المللی NFPA، UL و FM تولید شده و پس از بررسی و گذراندن تست های نهایی آزمایشگاهی که توسط واحد کنترل کیفی شرکت انجام می شود، به بازار عرضه می شود.
