شیر فشار شکن چیست؟
شیر فشارشکن از انواع شیرالات صنعتی و وسیله‌ای است که برای کاهش فشار آب یا سیالات دیگر در یک سیستم لوله‌کشی به کار می‌رود. این شیرها فشار ورودی بالای سیال را به یک فشار ایمن‌تر و قابل‌کنترل کاهش می‌دهند و از آسیب به لوله‌ها، تجهیزات و وسایل مصرف‌کننده جلوگیری می‌کنند.
عملکرد شیر فشار شکن
عملکرد اصلی شیر فشارشکن به این صورت است که وقتی فشار ورودی از حد تعیین‌شده بالاتر باشد، شیر به صورت خودکار باز شده و فشار اضافی را کاهش می‌دهد. در حالت ایده‌آل، این دستگاه فشار سیال را در مقدار مشخصی ثابت نگه می‌دارد.
به عبارت دیگر نوع فعالیت شیر فشار شکن بر اساس نیروهای متضادی است که در روبروی همدیگر قرار گرفته اند. نیرویی که از فشار آب حاصل می‌شود به نیرویی که نتیجه فشردگی فنر است، نیرویی در خلاف جهت وارد می‌کند. این دو نیرو در جهت خنثی کردن یکدیگر فعالیت می‌کنند. در نهایت به کمک فنر تعبیه شده در سیستم شیر فشار شکن، فشار آب خروجی به شکل پایدار درمی‌آید.
اجزای اصلی شیر فشار شکن
- بدنه: محل عبور سیال
- فنر: برای تنظیم فشار
- دریچه تنظیم فشار: برای کنترل میزان کاهش فشار
- سنسور فشار: اندازه‌گیری و نظارت بر فشار ورودی و خروجی
نحوه تنظیم شیر فشارشکن
- خاموش کردن سیستم: ابتدا جریان آب یا سیال را متوقف کنید.
- تنظیم فشار: با استفاده از پیچ تنظیم، فشار خروجی را به مقدار دلخواه تنظیم کنید. برای کاهش فشار، پیچ را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت و برای افزایش فشار، در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید.
- بازکردن جریان: جریان آب را برقرار کرده و با استفاده از مانومتر، فشار خروجی را بررسی کنید.
- اطمینان از عملکرد صحیح: در صورت نیاز، تنظیمات را دوباره انجام دهید.
انواع شیر فشار شکن
شیر فشار شکن مستقیم
طراحی ساده و مناسب برای سیستم‌های کم‌فشار از خصوصیات اصلی این نوع شی فشار شکن است. شیرهایی که عملکرد مستقیم دارند به کمک یک اهرم کاهش فشار، موجب می‌شوند که شیر به صورت مستقیم شروع به کار کند. به علت ساختار و ساختمان کوچک این شیر می‌توان آن را برای کنترل جریان‌های کم به کار برد. از این شیر در صنایع غذایی، سیستم‌های استرلیزه و… استفاده می‌شود.
شیر فشار شکن پایلوت‌دار
مناسب برای سیستم‌های با فشار بالا و جریان‌های بزرگ از خصوصیات اصلی این نوع شی فشار شکن است. شیر فشار شکن پایلوت‌دار می‌تواند به کمک پایلوت خود هنگام کاهش فشار، شیر را به صورت مستقیم به کار اندازد. این شیر را در دو مدل به نام‌های پیستونی و دیافراگمی تولید می‌کنند. مدل دیافراگمی به کمک دیافراگم‌های خود موجب به کار افتادن شیر اصلی می‌شود.
از این مدل برای ساختمان سازی و تجهیز کردن سایت‌ها و… استفاده می‌شود. در مدل پیستونی، شیر اصلی به وسیله یک پیستون کنترل می‌شود. کاربرد مدل پیستونی نیز مانند مدل دیافراگمی است.
شیر فشار شکنبرقی
قابل‌اتصال به سیستم‌های کنترل اتوماتیک از خصوصیات اصلی این نوع شی فشار شکن است.
شیر فشار شکن برقی نوعی از شیرهای فشار شکن است که با استفاده از جریان الکتریکی و سیستم‌های کنترلی، فشار سیال را تنظیم و کنترل می‌کند. این شیرها برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا، کنترل از راه دور یا اتوماسیون دارند، طراحی شده‌اند.
شیر فشارشکن دیافراگمی
شیر فشارشکن دیافراگمی نوعی شیر است که از یک دیافراگم انعطاف‌پذیر برای تنظیم فشار سیال استفاده می‌کند. این دیافراگم به فشار ورودی و خروجی حساس بوده و با تغییر موقعیت خود، جریان سیال را کنترل می‌کند تا فشار خروجی ثابت بماند.
مناسب برای کاربردهایی که نیاز به حساسیت بالا دارند. مانند سیستم‌های آبیاری، صنایع غذایی و دارویی و سیستم‌های توزیع آب شهری.
مزایا و معایب شیر فشارشکن
مزایا:
- جلوگیری از آسیب به تجهیزات
- کاهش مصرف انرژی
- افزایش عمر مفید لوله‌ها و سیستم‌های تحت‌فشار
- عملکرد اتوماتیک بدون نیاز به اپراتور
معایب:
- نیاز به نگهداری و تنظیمات دوره‌ای
- کاهش دبی در برخی مواقع
- ممکن است در فشارهای بسیار بالا کارایی محدودی داشته باشد.
نکات مهم در خرید شیر فشارشکن
- جنس بدنه: انتخاب جنس مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی (مانند برنج یا استیل ضدزنگ)
- حداکثر فشار ورودی و خروجی: بررسی مطابقت فشار شیر با نیاز سیستم
- نوع کاربرد: مشخص کردن نیاز (خانگی، صنعتی یا اتوماتیک)
- سازگاری با سیال: اطمینان از مناسب بودن شیر برای نوع سیال (آب، هوا، گاز و غیره)
- خدمات پس از فروش: انتخاب برندی با گارانتی و پشتیبانی قوی